پیشگفتار
مقاله ی امروز رو با این جمله رالف هاترزلی شروع میکنیم ما عکس میگیریم تا معنای زندگی را بفهمیم. متاسفانه بعد از ظهور دوربین های دیجیتال و بعد از آن گوشی های موبایل، عکاسی معنا و مفهوم خود را کمی از دست داد. عکاسی چیزی بسیار فراتر از فشار دادن دکمه شاتر است هر عکس باید قصه یا مفهومی داشته باشد، باید روایتی از درد ها و شادی ها باشد. اول باید به خوبی چیزی را حس کرد تا بتوان انتقال داد مساله باور ما انسان هاست، ما انسان ها بسیار باهوش و پیچیده هستیم ما با تماشای یک عکس تمام احساس آن را دریافت میکنیم و در صورتی که عکس سکوت کند ما سکوت آن را متوجه میشویم. عکاسی که در حالت خودکار فقط زحمت فشردن دکمه شاتر را به خود داده را میشناسیم، باور ندارید عکس زیر را خوب نگاه کنید.
حتما این عکس جنجالی از تسلیم شدن دختر بچه سوری در مقابل دوربین رو دیدید. شما هم اشک های عکاس رو میبینید؟ شما هم با دیدن این عکس بغض دارید؟ نمیدانم در زمان ثبت این عکس عثمان ساغرلی خبرنگار ترکیه ای سوالی از خود پرسیده یا نه؟ نمیدانم به چه چیزی فکر میکرده فقط مطمئنم این عکس سال های سال با همین بغض باقی میماند. من به شخصه با دیدن این عکس بسیار متاثر شدم و در رابطه با این دختر بچه کمی تحقیق کردم هویدا هدی پدر خود را در سال 2012 در شهر حماه از دست داده و در زمان ثبت این عکس به همراه مادر و سه برادرش در اردوگاهی به نام اطمه زندگی میکردند.
با این مقدمه وارد بحث اصلی میشویم شما به عنوان یک عکاس تازه کار که قصد رشد در هنر عکاسی را دارید و به متفاوت بودن فکر میکنید این ده سوالی که در ادامه به آن ها اشاره میکنیم را همواره قبل از فشردن دکمه ی شاتر از خود بپرسید.
1. من راوی چه داستانی هستم؟
همانطور که در دنیای خارج عکاسی ما دانستان های بلند (رمان) و داستان های کوتاه داریم در عکاسی هم همانطور است ما میتوانیم قصه ای را در در غالب یک یا چند عکس روایت کنیم . بیشتر مواقع داستان های کوتاه روایت میشود و کمتر کسی در غالب عکاسی راوی داستان بلندی بوده است. عکس هایی که نقاط کانونی بصری و یا راوی روایتی هستند چشم بیننده را به خود جلب میکنند. بیننده در زمان نگاه کردن به این تصویر به همان اندازه که چیزهای قابل مشاهده عکس را میبیند محیطی که قابل مشاهده نیست را هم میبیند. مثلا در همین تصویر هویدا دختربچه سوری شما به گرسنگی، یتیمی و تنها شدن و یا پاهای برهنه و بدون کفش کودک هم فکر میکنید، تصاویری که حس میکنید دیده را میبینید و با خود فکر میکنید شاید همین دیروز سربازی با اسلحه این کودک را تهدید کرده که دوربین عکاسی او را چنین به وحشت انداخته شب را چگونه به صبح رسانده و امروز کجاست زنده است یا دست سیاه جنگ او را نیز بلعیده…
2. نقطه کانونی بصری تصویر کجاست؟
یکی از نکات کلیدی در عکاسی نقطه کانونی است شما به عنوان یک عکاس باید بدانید اواین چیزی که نظر بیننده را جلب میکند چیست؟ مثلا قانون یک سوم این قانون میتواند تعادل تصویر شما را حفظ کند البته این موضوع همیشگی نیست و در صورت عدم رعایت قانون یک سوم تعادل همیشه بهم نمیخورد، اما حتی در تصویری که قانون یک سوم هم رعایت نشده نقطه ی کانونی وجود دارد.
3. چه رقابتی بین نقاط کانونی است؟
به طور کل تصویری موفق است که چشم بیننده را هدایت کند یکبار به عنوان بیننده به عکس خود نگاه کنید اولین نقطه ای که چشم روی آن قرار میگیرد نقطه ی کانونی اصلی شماست و به ترتیب نقاط بعدی ظاهر و چشم را فرا میخوانند اگه نقطه ی کانونی اصلی و یا ثانویه درست خودنمایی نمیکنند و بیننده دچار حواس پرتی در عکس میشود زاویه یا عمق میدان را تغییر دهید تا تصویر همانطور ثبت شود که در ذهن دارید. گاهی نقاط کانونی اصلی بش از یک نقطه است در این صورت بهتر است دو عکس ثبت کنید و در هر کدام نقطه ی اصلی را مد نظر قرار دهید.
4. پس زمینه و پیش زمینه ی شما شامل چیست؟
یکی از دلایل حواس پرتی بیننده از سوژه ی شما پس زمینه و یا پیش زمینه است. قبل از ثبت عکس یکبار هر دو فضا را در نظر بگیرید توجه کنید که چه چیز هایی در این دو بخش وجود دارد و تا چه حد ایجاد حواس پرتی میکند و تا چه حد به بهتر شدن تصویر کمک میکند همینجا باید تصمیم بگیرید که این فضا ها قرار است تار باشد و یا در فوکوس قرار بگیرد. مثلا در زمانی که عکاسی پرتره انجام میدهید بهتر است چیری جز سوژه درپیش یا پس زمینه بلد نباشد. یا زمانی که سوژه ی شما دارای خطوط است خطوط در پیش زمینه باعث شلوغی کار میشود و ….
5. آیا در فاصله ی درستی از سوژه قرار دارم؟
یکی از اشتباهات رایج در عکاسی فاصله ی زیاد با سوژه است این فاصله باعث کوچک شدن سوژه در کادر میشود در صورتی که نزدیکی با سوژه و پر شدن کادر با سوژه باعث پویاتر شدن تصاویر است و کمک میکند جزئیات بیشتری از تصویر ثبت شود. برای ایجاد این نزدیکی یا فاصله ی کانونی را طولانی تر کنید و یا به کمک پاها به سوژه نزدیک شوید.
6. منبع اصلی نور کجاست؟
همیشه به عنوان یک عکاس قبل از ثبت تصویر منبع نور خود را مشخص کنید. نبود نور همیشه ایجاد دردسر میکند و قبل از شروع کار این امر باید مورد بررسی قرار بگیرد منبع نور من کجاست؟ آیا به نور مصنوعی نیاز دارم؟ آیا به سه پایه برای جلوگیری از لرزش به دلیل نبود نور و بالا بردن ایزو نیاز دارم؟
7. آیا کادربندی درست است؟
شاید در نگاه اول این ساده ترین بخش عکاسی باشه اما به شدت مهمه که دوربین را درست در دست نگه دارید و قاب درست و صاف را از دست ندهید حتما بارها شنیدید که میگن عکس کجه! و وقتی به تصویر نگاه میکنیم متوجه انحراف تصویر میشویم برای رسیدن به این امر خط افق و دیگرخطوط راهنما را در نظر بگیرید. کادر بندی غلط به تنهایی میتواند تمام کار را ضعیف جلوه دهد.
8. از چه دیدگاه های دیگری می توانم این موضوع را ثبت کنم؟
اگر ده تن از افرادی را که صاحان دوربین های دیجیتال هستند در یک صحنه قرار دهید ده عکس شبیه به هم خواهیم داشت شما اگر قصد دارید نامتان از صاحب دوربین عماسی به عکاس تغییر کند کمی خود را به چالش بکشید و زاویه ی ثبت تصویر را تغییر دهید کمی خلاقانه به صحنه ی پیش رو نگاه کنید از هر طریقی که امکان پذیر است تصاویر متفاوت ثبت کنید.
9. نگه داشتن دوربین در قالب دیگر چگونه باعث تغییر این عکس می شود؟
بسیاری از مواقع عکاس عادت به گرفتن دوربین در حالتی خاص (به صورت افقی / منظره یا عمودی / پرتره) پیدا میکند. اگر چه داشتن اولویت و یک روش خوب میتواند بسیار خوب باشد اما تغییر غالب میتواند بسیار تاثیرگذار باشد.
10. مسیر حرکت چشم در این تصویر به چه شکل خواهد بود؟
این سوال به نقاط کانونی مربوط میشود چشم انسان به صورت پیش فرض به دنبال حرکت است و حتی در زمانی که یک تصویر ثابت را تماشا میکنیم چشممان ثابت نمی ماند زیرا خطوط، شکل ها و رنگ ها چشم را جذب میکنند. بنابراین در نظر گرفتن همه این عناصر بصری و نشانه های مختلف می تواند به شما کمک کند تا تصاویر شما به طور قابل توجهی بهبود یابد.
امیدوارم در زمان عکاسی این ده مورد را از ذهن بگذرانید و بتوانید عکس های بهتر و گیرا تر ثبت کنید برای تمرین هم که شده در زمان عکاسی چند مورد را بررسی کنید قطعا نتیجه شما را خوشحال و متعجب میکند.