راهنمای جامع عکاسی غذا: اصول حرفه‌ای ترکیب‌بندی برای عکاسان
دوست دارید از غذاهاتون عکس‌هایی بگیرید که همه رو جذب کنه، ولی نمی‌دونید از کجا شروع کنید؟ عکاسی از غذا یه دنیای پر از فرصته؛ از وبلاگ‌نویسی و اینستاگرام بگیر تا نوشتن کتاب‌های دیجیتال و عکاسی حرفه‌ای از محصولات! تازه، یه راه خلاقانه و باحاله که با رنگ‌ها بازی کنید و سبک خودتون رو به همه نشون بدید. خیلی‌ها دنبال اینن که بدونن چطور می‌شه عکس‌های حرفه‌ای از غذا گرفت. تو این راهنما، با زبون ساده و صمیمی، قراره با هم وارد دنیای عکاسی غذا بشیم و قدم‌به‌قدم یاد بگیریم!
دوربین
اولین چیزی که لازمه، یه دوربین‌ست! اگه تازه دارید شروع می‌کنید، یه دوربین کامپکت انتخاب خوبیه. قیمتش مناسبه و کار باهاش خیلی راحته. تو چند دقیقه می‌تونید یاد بگیرید چطور باهاش عکس بگیرید؛ اسمش روشه، فقط کافیه نشانه برید و شات کنید!
اگر به دنبال کیفیت بالاتری هستید، دوربین DSLR گزینه‌ای حرفه‌ای‌تر است؛ البته هم قیمت بالاتری دارد و هم یادگیری کار با آن کمی زمان‌بر است. DSLR مخفف “دیجیتال تک‌لنزی بازتابی” است؛ وقتی دکمه شاتر را فشار می‌دهید، شاتر باز می‌شود، نور به آینه داخل دوربین برخورد می‌کند و سپس به حسگر می‌رسد. این نوع دوربین وضوح و رنگ‌ها را به‌مراتب بهتر ثبت می‌کند و در شرایط نوری مختلف انعطاف‌پذیری بیشتری به شما می‌دهد. بسیاری از کاربرانی که تجربه استفاده از آن را دارند، معتقدند ارزش هزینه کردن را دارد. در فروشگاه اینترنتی دیجی‌سنتر، می‌توانید مدل‌های متنوع دوربین DSLR را بررسی کنید و با تخفیف‌های ویژه، دوربینی باکیفیت و مناسب نیازتان تهیه کنید.
ولی چه با کامپکت کار کنید، چه DSLR یا حتی گوشی موبایلتون، اصول اصلی عکاسی همونه و فرقی نمی‌کنه.
ثبت تصاویر روشن
سه تا عامل اصلی روشنایی عکس‌هاتون رو تعیین می‌کنه: سرعت شاتر، دیافراگم و ایزو. بیاید با هم یه نگاهی بهشون بندازیم.
سرعت شاتر
سرعت شاتر یعنی اینکه شاتر دوربین چقدر سریع باز و بسته بشه. تو موقعیت‌هایی که نور کمه، مثل یه روز ابری یا غروب پاییز، می‌شه سرعتش رو کم کرد تا نور بیشتری جمع بشه. ولی اگه شاتر زیاد باز بمونه، عکس ممکنه تار بشه. اینجا سه‌پایه دوربین به کمکتون میاد. یه قانون ساده اینه که با دست تو سرعت 1/125 ثانیه عکس بگیرید. اگه سرعت از 1/100 ثانیه کمتر بشه، بهتره سه‌پایه بذارید تا لرزش دست کار رو خراب نکنه.
دیافراگم
دیافراگم اندازه دهانه لنز رو مشخص می‌کنه. اگه بازترش کنید، نور بیشتری میاد تو و پس‌زمینه تار می‌شه؛ این برای جلب توجه به غذا عالیه. عدد دیافراگم کمتر (مثل 3.2 یا 3.5) یعنی پس‌زمینه تارتره. اگه بخواید پس‌زمینه هم واضح باشه، عدد بزرگ‌تر (مثل 11 یا 14) رو انتخاب کنید، ولی یادتون باشه نور کمتر می‌شه و باید سرعت شاتر یا ایزو رو تنظیم کنید.
بیاید یه مثال ببینیم:
ایزو (ISO)
ایزو حساسیت حسگر دوربین به نور رو نشون می‌ده. این رو بهتره آخر تنظیم کنید، چون اگه زیاد بشه، نویز تو عکس پیدا می‌شه، به‌خصوص تو قسمت‌های تاریک. سعی کنید زیر 500 نگهش دارید، ولی تو موقعیت‌های کم‌نور که سه‌پایه ندارید و دیافراگم هم کاملاً بازه، می‌تونید یه کم ببریدش بالا.
استفاده از نور در عکاسی غذا
نور طبیعی بهترین انتخاب برای عکاسی غذاست! تجهیزات نورپردازی حرفه‌ای هم هست که نور طبیعی رو تقلید می‌کنه، ولی پیشنهاد می‌شه اول با نور پنجره و دوربین خودتون تمرین کنید تا دستتون راه بیفته.
نور زرد لامپ‌های آشپزخونه رو فراموش کنید، چون رنگ غذا رو خراب می‌کنه. اگه مجبور شدید تو یه عصر بارونی عکس بگیرید، تنظیم تعادل رنگ سفید رو بذارید رو تنگستن؛ این یه کم رنگ آبی میاره تو عکس و زردی رو خنثی می‌کنه. برای اطلاعات بیشتر، دوره رایگان عکاسی غذا تو نور کم رو چک کنید که تو روزهای تاریک حسابی به کارتون میاد.
نور از کجا بیاد؟ نور از پشت خیلی پرطرفداره؛ سوژه رو بذارید رو میز و پنجره پشتش باشه. ولی نور از جلو و کنار رو هم تست کنید تا ببینید چی به غذاتون بیشتر میاد. بسته به نوع غذا و نور روز، هر کدوم می‌تونه جواب بده.
بیاید یه چندتا مثال ببینیم:
نورپردازی از پشت:
تصویر بالا از تکنیک نورپردازی از پشت بهره برده است. همان‌طور که می‌بینید، نور از پشت کاسه سالاد تابیده و جلوه خاصی به عکس بخشیده است.
نورپردازی از کنار:
به تصاویر زیر نگاه کنید. در عکس سمت چپ، نور از سمت چپ تابیده شده است. در عکس سمت راست، نور طبیعی از سمت راست می‌آید.
در یه روز تاریک، وقتی از نورپردازی پشت استفاده می‌کنید، ممکنه لازم باشه مقداری نور به سمت سوژه بازتاب بدید تا سایه‌های روی غذا کمتر بشه. برای این کار، می‌تونید رفلکتور تهیه کنید. فوم هسته‌ای، تخته پوستر یا هر شیء سفیدرنگ دیگه‌ای که دم دستتونه هم جایگزین خوبیه. تو شرایط اضطراری، حتی دستمال کاغذی یا رول حوله کاغذی هم کارتون رو راه می‌ندازه!
ترکیب‌بندی
برای اینکه عکساتون چشم‌نواز بشن، تو ذهنتون تصویر رو به 9 مربع مساوی تقسیم کنید. اگه سوژه اصلی رو تو یکی از نقاط تلاقی خط‌ها بذارید، عکس خیلی جذاب‌تر می‌شه. به این می‌گن قانون یک‌سوم و تو خیلی از دوربین‌ها پیداش می‌کنید.
یه راه خوب اینه که غذا رو جلو بذارید و پس‌زمینه رو تار کنید تا همه نگاها دنبال غذاتون باشه.
عکس عمودی یا افقی؟
هر دو رو امتحان کنید! عمودی برای اینستاگرام و پینترست عالیه، افقی برای وبلاگ و فیسبوک بهتر جواب می‌ده.
زاویه‌ها
در عکاسی غذا، چند زاویه رایج وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها برای ثبت عکس‌های موفق استفاده کنید:
- زاویه ۴۵ درجه: این زاویه غذا را طوری نشان می‌دهد که انگار سر میز نشسته‌اید و آماده خوردن آن هستید. این یکی از زاویه‌های موردعلاقه من است، زیرا بافت‌های زیبای غذا را به‌خوبی به نمایش می‌گذارد. معمولاً در این زاویه، تمرکز بیشتری روی قسمت جلویی بشقاب وجود دارد.
- نمای از بالا (زاویه ۹۰ درجه): در این حالت، از بالا مستقیماً روی غذا عکس گرفته می‌شود. این روش باعث می‌شود که تمام ظرف در یک فوکوس یکنواخت قرار بگیرد (البته به شرطی که تمام اجزا هم‌ارتفاع باشند)، اما در عوض، بخشی از بافت غذا از دست می‌رود.
- زاویه مستقیم از رو‌به‌رو: این زاویه برای نمایش ارتفاع غذا مناسب است. به‌عنوان‌مثال، اگر بخواهید یک ساندویچ چندلایه یا یک نوشیدنی در لیوان را به تصویر بکشید، این روش انتخاب خوبی خواهد بود.
حالا بیایید چند نمونه را بررسی کنیم.
عکس بالا از زاویه ۴۵ درجه گرفته شده است.
تصویر بالا از زاویه بالا عکاسی شده است.
این یک عکس با زاویه مستقیم از رو‌به‌رو است.
استایلینگ
غذا باید تو عکس حسابی بدرخشه! یه چندتا سبزی تازه یا گیاه کنار غذاتون بذارید تا تازگی بده، به‌خصوص اگه غذاتون قهوه‌ایه مثل چیلی. گیاه‌ها رو نیم ساعت تو آب سرد بذارید و اگه پژمرده شدن، جدا کنید. با چیزایی مثل برگ ریحان، برش لیمو یا آجیل خردشده تزئین کنید که هم رنگ بده و هم نشون بده تو غذا چی به کار رفته.
به این نمونه نگاه کنید که شامل ریحان، یک برش لیمو و مقداری مغز خرد شده به عنوان تزیین است.
این افزودنی‌های ساده هستند، اما در مقایسه با سالاد پاستای ساده داخل کاسه، به عکس رنگ، جذابیت و هیجان بیشتری می‌بخشند.
چیدمان غذا (Plating)
قهرمان بشقاب خود را انتخاب کنید! منظور این است که جذاب‌ترین و بهترین بخش غذا را برای عکاسی برگزینید. برای مثال، اگر در حال عکاسی از استیک تمپه هستید و یکی از تکه‌ها به‌خوبی برشته شده و از بقیه زیباتر به نظر می‌رسد، آن را در جلوی سایر تکه‌ها یا بالای آن‌ها قرار دهید و رویش فوکوس کنید.
در عکاسی از غذا، بشقاب‌ها و کاسه‌های پر، جلوه‌ی بهتری دارند. حتی اگر در حالت عادی کاسه را تا نیمه با سوپ پر می‌کنید، برای عکاسی آن را کامل پر کنید! البته نباید آن‌قدر پر شود که سرریز کند، مگر اینکه بخواهید از قطره‌های ریخته‌شده به‌عنوان بخشی از سبک عکاسی‌تان استفاده کنید؛ برخی این را جزئی از هنر خود می‌دانند. همچنین، به‌کارگیری بشقاب‌ها و کاسه‌های کوچک‌تر در عکاسی غذا مفید است، زیرا ظروف بزرگ می‌توانند غذا را کوچک‌تر نشان دهند و از جذابیت بصری آن بکاهند.
از آنجا که سس‌ها ممکن است هنگام تنظیم زاویه‌ی عکس جذب غذا شوند، بهتر است مقداری از سس را نگه دارید و پس از پیدا کردن بهترین زاویه، آن را به غذا اضافه کنید. من همیشه پیش از افزودن سس سالاد چند عکس می‌گیرم، زیرا برگ‌های سبزیجات در اثر تماس با روغن و اسید به‌سرعت پژمرده می‌شوند.
بهترین وسایل کمکی برای عکاسی غذا
از وسایلی با رنگ‌های خنثی استفاده کنید تا تمرکز اصلی روی غذا بماند. از بشقاب‌هایی با طرح‌های شلوغ و پرجزئیات که حواس را پرت می‌کنند پرهیز کنید، زیرا این طرح‌ها ممکن است غذا را در عکس محو کنند. من معمولاً بشقاب‌های خاکستری یا سفید با روکش مات را ترجیح می‌دهم، چون نور را بازتاب نمی‌دهند و باعث می‌شوند غذا بهتر به چشم بیاید.
به عکس سمت چپ نگاه کنید؛ این تصویر تنها با یک پس‌زمینه ساده ثبت شده و هیچ عنصر اضافی در آن نیست. حالا آن را با تصویر سمت راست مقایسه کنید که در آن یک دستمال پارچه‌ای اضافه کرده‌ام تا رنگ بنفش گل‌کلم را برجسته‌تر کند. این تغییر ساده، لایه‌ای زیبا به عکس می‌افزاید، بدون اینکه توجه را از غذا دور کند.
یکی از وسایلی که به‌شدت پیشنهاد می‌کنم، تخته‌ی چوبی برای پس‌زمینه‌ست. می‌تونید از فون عکاسی استفاده کنید، یا خودتون با آموزش‌های آنلاین بسازیدش، یا از یه نجار بخواید براتون درست کنه. تخته‌ی مورد علاقه‌ام از یه در قدیمی انبار ساخته شده بود! موقع انتخاب تخته‌های چوبی، مدل‌های مات با بافت‌های جذاب رو انتخاب کنید تا از انعکاس نور و درخشش ناخواسته جلوگیری بشه.
من اغلب از پس‌زمینه‌های ساده استفاده می‌کنم تا غذا در مرکز توجه باشد، اما شاید بخواهید چند ماده اولیه را اطراف غذا بچینید تا بخشی از فرآیند آشپزی را نشان دهید. برای جذابیت بیشتر، می‌توانید از دستمال‌های رنگی، گل‌ها یا قاشق و چنگال‌های خاص و متفاوت استفاده کنید. فروشگاه‌های دست‌دوم معمولاً گنجینه‌ای از ظروف و وسایل قدیمی و منحصربه‌فرد هستند.
یک ایده جالب: از یک مدل دست در عکس استفاده کنید تا حس تعامل با غذا را به تصویر بکشید!
۵ وسیله پیشنهادی برای مبتدیان در عکاسی غذا
- تخته‌ی چوبی پس‌زمینه یا یک تخته‌ی برش بزرگ
- بشقاب و کاسه‌ی ساده تک‌رنگ (مدل‌های مات برتری دارند!)
- قاشق و چنگال‌های قدیمی و خاص (فروشگاه‌های دست‌دوم را ببینید)
- دستمال پارچه‌ای یا حوله‌ی آشپزخانه
- لیوان بدون پایه یا شیشه‌های ماسون برای اسموتی‌ها و دسرها
نکته مهم: نداشتن تجهیزات حرفه‌ای یا دوربین گران‌قیمت نباید مانع خلق تصاویر جذاب شود! با استفاده از مواد غذایی تازه و رنگارنگ و چیدمانی خلاقانه، می‌توانید اثری هنری روی بشقاب خلق کنید.
به خاطر داشته باشید که عکاسی غذا مهارتی است که با تمرین بهبود می‌یابد. اگر در ابتدا از عکس‌هایتان راضی نبودید، نگران نشوید! تا می‌توانید تمرین کنید و از این مسیر لذت ببرید.