فتوکلاژ ، کلاژ(تکه چسبانی) یکی از سبک ها جالب و منحصربه فرد عکاسی است که درسال 1914 توسط پیکاسو و بسیاری از هنرمندان سبک کوبیسم تجربه شد و مورد نقد و بررسی قرار گرفت. همان طور که از معنای این کلمه پیداست میتوان متوجه شد که در این سبک از چسباندم عکس ها و انواع اشیا به یکدیگر میتوان یک اثر هنری جدید به وجود اورد.در این سبک انسان از مرز واقعیت فراتر میرود و غیر ممکن را ممکن می کند.فتوکلاژ را میتوان به دو بخش قبل از تولد نرم افزارهای مونتاژ و تدوین و بعد از ان تقسیم کرد که در ادامه به این دو میپردازیم. فتومونتاژ و فتوکلاژ در عمل شباهت های بسیاری با هم دارند اما در نهایت با هم یکی نیستند و متفاوت هستند. فتومونتاژ روشی از عکاسی است که با استفاده از عناصر و ابزار برای رسیدن به یک ترکیب بندی خاص، امکان ارائه خلاقانه ای اثار را به عکاس میدهد.در فتومونتاژ از روش های بریدن ، چسباندن، عکاسی متوالی و یا روی هم گذاشتن عکس های مختلف به دست می اید در حالی که فتوکلاژ از چسباندن هر چیزی روی عکس و یا چسباندن چند عکس به دست می اید.
قبل از تولد نرم افزارهای مونتاژ
در زمان قبل از تولد این نرم افزارها چیزهای زیادی دور از ذهن بشر بود برای مثال دیدن خانه ای بر روی ابرها رویایی بیش نبود که حتی ذهن هم به سختی میتوانست آن را تصور کند و با این روش هنرمندان آن زمان وجود یک کلبه کوچک را روی یک ابر سفید و چیزهایی از این قبیل ممکن ساختند. البته خلق این اثار مختص هنرمندان نبود، برای مثال در جنگ ها (مانند جنگ جهانی اول) سربازان با استفاده از این روش برای اعضای خانواده خود عکس ارسال میکردند . و به مرور زمان این سبک از عکاسی گسترش پیدا کرد. زمانی که این سبک بین مردم شناخته شد در زندگی روزمره مورد استفاده انان قرار گرفت شاید بیشتر مردم حتی اسم این سبک را نشنیده بودند اما از ان استفاده میکردند.
فتوکلاژ، فتومونتاژ و برنامه های مونتاژ
با پیشرفت علم و به روز شدن رایانه ها این سبک گسترش پیدا کرد و با استفاده از ابزاری مانند فتوشاپ این نوع عکس ها طبیعی تر جلوه کرد. برنامه ها انتظار را فراتر از انچه انسان تصور میکرد بردند تا جایی که رقابت بین این برنامه ها به ناکجا رسیده و چشم انسان انقدر به دیدن تصاویر و فیلم های دور از انتظار عادت کرده که گاهی تصورات به واقعیت نزدیک تر از خود واقعیت میشوند!
در بعضی عکس ها که به سبک فتو کلاژ گرفته می شوند یک عکس به چند قسمت تقسیم میشوند و گاهی رنگ بعضی تکه ها تغیر میکند و تکه های که تقسیم شده اند به صورت نامنظم کناریکدیگر قرار میگیرند به صورتی که عکس قابل تشخیص است. و در برخی دیگراز یک موضوع یا اشیا ( مثلا روزنامه) چند عکس از زاویه های مختلف با رنگ های مختلف گرفته می شود و زمانی که عکس ها کنار هم قرار میگیرند یک تصویر جدید خلق میشود (مانند چهره انسان) به صورتی که هم چهره قابل تشخیص است هم روزنامه ها قابل تشخیص هستند. همینطور میتوان از یک موضوع مانند (طبیعت) چند عکس گرفت و انها را به صورت نامنظم یا منظم مانند یک البوم کنارهم در یک قاب قرار داد .همچنین عکس های که به سبک کلاژهستند میتوانند به صورت دستی یا کامپیوتری طراحی شده باشند . همچنین در این برنامه ها با بریدن تکه های از عکس و حذف بخش هایی از عکس میتوان فتومونتاژ های منحصر بخ فردی را خلق کرد.
کلاژ و مونتاژ دستی
در عکس هایی که به صورت دستی طراحی میشوند میتوان از ربان برچسب و… نیز استفاده کرد.اما امروزه این عکس ها بیشتر با کامپیوتر طراحی می شوند. این سبک در گذشته پیش ژاپنی ها نیز مورد استفاده بوده است . شاعران برای نوشتن شعر های خود کاغذ و پارچه های طرح دار را به هم وصل میکردند.
کلاژ سنتی
کلاژ سنتی به گذشته های دور برمیگردد . در این نوع کلاژ تصاویر به یک پس زمینه چسبانده و ان را با لوازم تزئینی مانند ربان تزئین میکردند . اگر دقت کرده باشید این همان کلاژ دستی است .
موضوع کلاژ
موضوع کلاژ هر چیزی میتواند باشد موضوع مهم کنار هم قرار دادن انهاست. و این که عکس ها با ترکیبی درست کنار هم قرار گرفته باشند و قابل تشخیص باشند.
تمرین
- ابتدا فتوکلاژ را خوب درک کنید با تماشای نمونه های مختلف این سبک
- سپس چند نمونه فتوکلاژ دستی را امتحان کنید و از ابزار مختلف استفاده کنید
- در نهایت از برنامه های موجود در بازار مثل فتوشاپ استفاده کنید و سعی کنید تصاویر را با دقت و طبیعی طراحی کنید
- و در نهایت اگر این سبک جذاب شما را مجذوب خودش کرد نمونه کارهاتون رو برای ما بفرستید.